Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι μια νόσος που ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Οι καούρες, το σφίξιμο στο στομάχι,η δυσπεψία και η ναυτία που βασανίζουν τους ασθενείς σε καθημερινή βάση απαιτούν άμεση αντιμετώπιση με τη βοήθεια φαρμακευτικής αγωγής.
Ως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ορίζεται η παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο που έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση οισοφαγίτιδας. Χαρακτηρίζεται ως νόσος όταν γίνεται η αιτία βλαβών στον οισοφάγο (οισοφαγίτιδα,οισοφάγος Βarrett) ή επηρεάζει την ποιότητα ζωής, με δύο ή περισσότερα επεισόδια οπισθοστερνικού καύσου εβδομαδιαίως.
Είναι η δεύτερη συνηθέστερη νόσος του πεπτικού μας συστήματος μετά το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Υπάρχει σχεδόν ίση αναλογία όσον αφορά την προσβολή ανδρών και γυναικών. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το κάπνισμα και η παχυσαρκία οδηγούν σε παρόξυνση των συμπτωμάτων.
Στη συμβολή μεταξύ οισοφάγου με το στομάχι μας υπάρχει ένας μυϊκός σφιγκτήρας (κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας), ο οποίος επιτρέπει τη διέλευση τροφής από τον οισοφάγο στο στομάχι αλλά παρεμποδίζει την παλινδρόμηση της τροφής από το στομάχι στον οισοφάγο. Αυτός ο μηχανισμός δεν λειτουργεί ικανοποιητικά στην ΓΟΠ με αποτέλεσμα να επιστρέφει γαστρικό περιεχόμενο
Συμπτώματα
Το πιο συχνό και χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ΓΟΠ είναι ο οπισθοστερνικός καύσος. Περιγράφεται από τους ασθενείς ως καυστικό άλγος ή αίσθημα δυσφορίας πίσω από το στέρνο, που εμφανίζεται συνήθως μισή ώρα μετά τα γεύματα, ιδίως αν επακολουθήσει άσκηση, σκύψιμο ή κατάκλιση.
Το καυστικό αυτό άλγος μπορεί να είναι ελαφρύ ή πολύ έντονο και συχνά συνοδεύεται με επιστροφή όξινου γαστρικού περιεχομένου στο στόμα. Σε μικρή ομάδα ασθενών υπάρχει θωρακικός πόνος με συνοδό αλγος στην περιοχή της ράχης, ο οποίος μπορεί να μιμηθεί τον πόνο του εμφράγματος και συχνά δημιουργεί σύγχυση και άγχος όχι μόνο στους ασθενείς αλλά και στον γιατρό που καλείται να το διαγνώσει. Μερικές φορές η παλινδρόμηση μπορεί να προκαλέσει και συστηματικές επιπλοκες όπως η αίσθηση κόμπου στο λαιμό, επίμονο βήχα, αλλοίωση της φωνής (βράγχος φωνής), λαρυγγίτιδα,λοιμώξεις του αναπνευστικού ακόμη και άσθμα.
Διάγνωση
Η εξέταση που θέτει τη διάγνωση είναι η ενδοσκόπηση του ανωτέρου πεπτικού συστήματος (γαστροσκόπηση). Τα συμπτώματα της ΓΟΠ είναι τόσο συχνά που είναι αδύνατον αλλά και άστοχο να υποβάλλεται ο κάθε ασθενής σε μια άβολη εξέταση όπως είναι η γαστροσκόπηση.
Αν τα συμπτώματα είναι καθημερινά και μακροχρόνια τόσο ώστε να επηρεάζουν την ποιότητα ζωής, προτείνεται η γαστροσκόπηση όχι μόνο για να διαγνωστεί η νόσος αλλά και να διαπιστωθεί το μέγεθος των διαβρώσεων στον οισοφάγο.Στις δυτικές κοινωνίες τα συμπτώματα της ΓΟΠ παρουσιάζονται στο 1/3 του γενικού πληθυσμού. Στους ασθενείς όμως που υποβλήθηκαν σε γαστροσκόπηση μόνο στο 1/3 βρέθηκαν ορατές βλάβες στον οισοφάγο τους και είναι σοβαρότερες σε ασθενείς ηλικίας>50 ετών.
Πρόληψη-τρόποι αντιμετώπισης
Οι στόχοι θεραπείας της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι η υποχώρηση των συμπτωμάτων καθώς και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς. Υπάρχουν μη φαρμακευτικά μέσα όπως η αλλαγή τρόπου ζωής η οποία είναι πολύ σημαντική για την αποφυγή της παλινδρόμησης. Τέτοια μέτρα είναι τα εξής:
- Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων
- Αποφυγή κατάκλισης μετά το γεύμα για 2-3 ώρες
- Αποφυγή γευμάτων αργά το βράδυ
- Αποφυγή κάποιων τροφών όπως: τηγανήτά, λιπαρά γεύματα, χυμοί φρούτων (πορτοκάλι, κίτρο, λεμόνι), καρυκεύματα, σιροπιαστά γλυκά, σοκολάτα, μέντα, δυόσμος, σκόρδο, κρεμμύδι.
- Μείωση κατανάλωσης καφέ, τσαγιού, αεριούχων και αλκοολούχων ποτών (κυρίως μπύρας). Μετά τα γεύματα να γίνεται χρήση μαστίχας με σκοπό την διέγερση και την κατάποση σιέλου που δρα προστατευτικά.
- Καταπολέμηση της παχυσαρκίας
- Ανύψωση της κεφαλής από την κλίνη κατά 20 cm
- Αποφυγή στενών ενδυμάτων, σφικτών ζωνών
- Αποφυγή επικύψεων και ανύψωση βαρέων αντικειμένων
- Διακοπή καπνίσματος (αυτό είναι και το πιο δύσκολο για πολλούς)
- Αποφυγή ασπιρίνης.
Η φαρμακευτική αντιμετώπιση για τα ήπια συμπτώματα της ΓΟΠ είναι η λήψη ρανιτιδίνης έως και 2 φορές την ημέρα. Αν τα συμπτώματα είναι πιο έντονα και μεγαλύτερης διάρκειας γίνεται θεραπεία με ομεπραζόλη ή ραμπεπραζόλη , παντοπραζόλη,λανσοπραζόλη . Η θεραπεία απαιτεί 4-8 εβδομάδες και η λήψη αυτών των φαρμάκων να είναι πάντα πρωί, 20-30 λεπτά πριν το πρωινό.
Ασθενείς που η γαστροσκόπηση έδειξε οισοφαγίτιδα χρειάζονται διπλή δόση φαρμάκου τις πρώτες 4 εβδομάδες ( πρωί – βράδυ ) ενώ μετά συνεχίζουν για άλλες 4 εβδομάδες μόνο με την πρωινή δόση. Πολλές φορές η ΓΟΠ μπορεί να υποτροπιάσει οπότε η χορήγηση εξατομικεύεται για μακρύ χρονικό διάστημα αναλόγως την ποιότητα και τη διάρκεια των συμπτωμάτων.
